Komin, aby mógł prawidłowo funkcjonować, musi być szczelny i gwarantować wymagany ciąg, zapewniający skuteczne odprowadzenie produktów spalania. W czasie jego długotrwałego użytkowania mogą pojawić się różnorodne uszkodzenia, które nie tylko zakłócają prawidłową jego pracę, stwarzając zagrożenie dla mieszkańców, ale również powodują niszczenie przylegających do niego ścian, okładzin i szpecą budynek. Proces niszczenia kominów W tradycyjnych kominach murowanych z cegieł ceramicznych współpracujących z kotłami węglowymi bez skutecznych urządzeń do regulacji ich mocy, spaliny miały wysoką temperaturę rzędu 150-200°C, utrzymującą się na podobnym poziomie przez cały czas palenia. Dzięki temu odprowadzane produkty spalania były suche, co ograniczało ich korozyjne oddziaływanie na ścianki kanałów dymowych - nie powstawał żrący kondensat niszczący wnętrze komina. Zmodernizowana instalacja grzewcza z nowym kotłem, wyposażonym w automatykę sterującą, pracuje ze zmienną mocą, co sprawia, że temperatura spalin ulega dużym wahaniom i może dochodzić do wychłodzenia ścianek komina, a to sprzyja wykraplaniu się pary wodnej zawartej w spalinach. Często też nowoczesne kotły na paliwo stałe są niewłaściwie eksploatowane - najczęstszy błąd to utrzymywanie zbyt niskiej temperatury wody w obiegu kotłowym (poniżej 70°C). Nie tylko prowadzi to do odkładania się osadów sadzy na ściankach wewnątrz kotła, ale też sprzyja powstawaniu groźnego dla komina kondensatu. W efekcie często po zainstalowaniu nowego kotła dochodzi do szybkiego niszczenia komina, zwłaszcza, że nagromadzone podczas eksploatacji z poprzednim kotłem osady, ulegają rozpuszczeniu, tworząc zabójcze dla cegieł związki chemiczne, doprowadzając do ich zniszczenia. Z kolei spaliny odprowadzane z kotłów gazowych i olejowych, zawierają dużo pary wodnej, powstającej w wyniku spalania się cząsteczek wodoru zawartego w tych paliwach, co w przypadku schłodzenia poniżej ok. 56°C, powoduje wykraplanie się pary wodnej. W efekcie wnętrze komina jest stale wilgotne, a reakcja chemiczna z innymi składnikami spalin prowadzi do tworzenia się kwaśnego kondensatu niszczącego ścianki kanałów kominowych. Dlatego zgodnie z przepisami kanały odprowadzające spaliny z takich kotłów muszą mieć ścianki odporne na korozję, np. z ceramiki lub stali kwasoodpornej. Zamiana kotła węglowego na gazowy lub olejowy wymaga zapewnienia ochrony - w praktyce głównie poprzez wstawienie wkładów z takich materiałów. Modernizacja czy postawienie nowego komina? Uszkodzenia komina mogą dotyczyć różnych jego odcinków i są wynikiem długotrwałego oddziaływania niekorzystnych warunków atmosferycznych (deszcz, mróz, wiatr), niszczenia przez agresywne produkty spalania zawarte w dymie lub spalinach, kondensację pary wodnej. Często konieczność modernizacji komina jest spowodowana wymianą kotła grzewczego, zamontowaniem dodatkowych urządzeń, np. gazowego podgrzewacza wody czy przebudową wewnątrz domu. Trzeba pamiętać, że źle funkcjonujący lub uszkodzony komin stanowi potencjalne zagrożenia dla zdrowia i życia mieszkańców. Może bowiem przyczynić się do przenikania do wnętrza pomieszczeń trujących gazów - głównie tlenku węgla (czadu) oraz doprowadzić do pożaru, gdy dojdzie do zapalenia sadzy, nagromadzonych wewnątrz komina. W zasadzie możliwości wyremontowania starego komina sprowadzają się do naprawienia odcinka dostępnego ponad dachem oraz wprowadzenia do istniejących kanałów wkładów kominowych. Natomiast w przypadku zamknięcia prześwitu kanałów przez odpadające fragmenty cegieł czy też zaawansowanej destrukcji ścianek kominowych, najlepszym rozwiązaniem będzie rozebranie komina i zastąpienie go nowym, z elementów prefabrykowanych, postawionym np. na zewnątrz domu. Newsletter DARMOWY PORADNIK BUDOWLANY RAZ W TYGODNIU NA TWÓJ E-MAIL Test szczelności komina Stan kanałów spalinowych, dymowych czy wentylacyjnych można będzie sprawdzić po ich oczyszczeniu, a profesjonalną kontrolę przeprowadza się przy użyciu kamery opuszczanej do wnętrza komina. W przypadku stwierdzenia uszkodzeń wewnętrznych, szczelność kanałów dymowych, spalinowych czy wentylacyjnych można będzie zapewnić, wprowadzając rury wykonane z innych materiałów. To praktycznie uniezależni odprowadzenie spalin od stanu i szczelności dotychczasowego komina, który przejmie jedynie rolę osłonową i nie będzie narażony na dalsze niszczenie. Jednak kanały przewidziane do wprowadzenia wkładów muszą mieć dostatecznie duży przekrój, aby weszła w nie rura o wymaganej średnicy oraz utrzymywać drożność na całej długości. Generalną zasadą jest dobór takiego przekroju wkładu spalinowego lub dymowego, który odpowiada przekrojowi wylotu spalin z kotła bądź kominka. Dlatego przy wymianie źródła ogrzewania trzeba brać pod uwagę warunki jego podłączenia do istniejącego bądź zmodyfikowanego kanału. Przy podłączaniu kotłów gazowych jest możliwość zmniejszenia przekroju rury odprowadzenia spalin, jeśli zamiast kotła z otwartą komorą spalania zamontujemy kocioł z zamkniętą komorą spalania. Przykładowo tradycyjny kocioł gazowy o mocy 24 kW wymaga kanału spalinowego o średnicy 130 mm, to jeśli zastąpimy go kotłem z zamkniętą komorą spalania, odprowadzenie spalin może mieć średnicę tylko 80 mm, a doprowadzenie powietrza do palnika zapewni oddzielny przewód wyprowadzony, np. przez ścianę. Do kanałów o przekroju kwadratowym wprowadzamy wkłady okrągłe natomiast do kanałów prostokątnych - owalne. Przed rozpoczęciem remontu czy modernizacji komina należy dokładnie oczyścić użytkowane dotychczas kanały dymowe czy spalinowe. Wkład owalny wprowadzany jest do kanałów prostokątnych. Fot. Komin-Flex. Zabieg ten wymaga szczególnej staranności, jeśli będziemy kanał wykorzystywać jako powietrzny, połączony z kotłem z zamkniętą komorą spalania. Pozostawienie resztek sadzy może doprowadzić do zanieczyszczenia palnika oraz wymiennika ciepła i awarii kotła. Kanały odprowadzające dym z palenisk na paliwa stałe powinny mieć wkłady ze stali żaroodpornej o grubości ścianki 0,8-1 mm, a do kotłów gazowych i olejowych wykonane ze stali kwasoodpornej. Wkład kominowy typu SPS do kotłów gazowych i olejowych ze stali kwasoodpornej. Fot. Komin-Flex. Natomiast w przypadku kotłów kondensacyjnych mogą być używane rury ze specjalnego tworzywa sztucznego - polipropylenu homopolimerowego (PPH). Kotły te pozwalają na utworzenie niezwykle łatwego w montażu niezależnego „komina” w postaci zestawu rur powietrzno-spalinowych, ustawionych w dogodnym miejscu i wyprowadzonych ponad dach budynku. Przy mocy kotła nie większej niż 21 kW - w domu jednorodzinnym - można je nawet wyprowadzić przez ścianę domu, co radykalnie upraszcza problem odprowadzenia spalin. Nowy komin Jeśli z różnych powodów (np. bardzo zły stan istniejącego komina, niedostateczny przekrój kanałów dla nowego kotła, zmiana lokalizacji kotłowni), nie można zmodernizować starego komina, to trzeba postawić nowy w dogodnym miejscu. Najprostszy w montażu będzie komin zewnętrzny, gdyż odpadnie konieczność przekuwania stropów i rozbierania części połaci dachowej itp. Można go zbudować z ceramicznych lub stalowych elementów prefabrykowanych. Kominy ceramiczne budowane są z odcinków rur z ceramiki kwasoodpornej, otulonych warstwą wełny mineralnej oraz obudowy zewnętrznej w postaci kształtek z betonu lekkiego. Stawiany na stabilnym podłożu - betonowej płycie - łączy się ze ścianą zewnętrzną, np. kotwami co 2-3 m. Komin systemowy z okładziną z cegieł klinkierowych. Fot. Winerberger. Przekrój i rodzaj rur wewnętrznych trzeba dobrać do rodzaju zamontowanego kotła. Inne są wymagania dla kominów odprowadzających spaliny z kotłów gazowych i olejowych, a inne dla kotłów na paliwo stałe. Po postawieniu komina zewnętrzne powierzchnie obudowy tynkuje się lub okłada płytkami ceramicznymi bądź z kamienia naturalnego. Alternatywnym rozwiązaniem będzie montaż komina metalowego z rur dwuściennych, co nada budowli niestandardowy, industrialny wygląd. Jego odcinki składają się z kwasoodpornej rury wewnętrznej otulonej izolacją cieplna z wełny mineralnej oraz zewnętrznej rury osłonowej, która może być ze stali lakierowanej, aluminium lub stali nierdzewnej. Komin stalowy. Fot. MKD Systemy Kominowe. Komin opiera się na konsoli wsporczej przymocowanej do ściany, a co kilka metrów na jego długości mocowanie zapewniają kotwy stabilizujące. Wylot komina ponad dachem zakończony jest tzw. ustnikiem zamykającym przestrzeń miedzy rurą wewnętrzną i zewnętrzną. Podobnie jak w kominach ceramicznych, rura wewnętrzna powinna być dostosowana do rodzaju współpracującego z kominem kotła. Autor: Cezary Jankowski Opracowanie: Klaudia Tomaszewska Zdjęcie otwierające: Blachy Pruszyński